KOSZALIN
Miasto położone w odległości 8 km od morza na falistej morenie dennej Równiny Białogardzkdej, u podnóża moreny czołowej zwanych wzgórzami chełmskimi (szczyt Krzyżanka — 137 m npm) na głównym szlaku •kołowym „Wybrzeża”. W Koszalinie bierze początek szlak pieszy do Sośnicy.Morena czołowa pokryta jest kompleksem lasów mieszanych. Przez Koszalin przepływa rzeka Dzierżęcinka (dł. 29 km) uchodząca do przybrzeżnego jeziora Jamno. Rzeka charakteryzuje się znacznym spadkiem; poniżej Koszalina zanieczyszczona jest ściekami komunalnymi. Po obu stronach Dzdęrżęcinki aż na Górę- Chełmską prowadzi promenada spacerowa. Tereny spacerowe zlokalizowane są w parku z ciekawym drzewostanem; pomniki przyrody stanowią w nim:tulipanowiec — obwód 140 cm, wysokość 17 m,około 80-letnii platan klonolistny — obwód 210 cm,korkowiec amurski — obwód około 70 cm, wysokość 11 m.Miejsce wypoczynku świątecznego dla mieszkańców miasta stanowią również przepiękne okolice jeziora Lubiatowskiego, Mostowa i Mielna — nadmorskiej miej-scowośoi wypoczynkowej. Jezioro Lubiatowskie jest rezerwatem ornitologicznym o powierzchni 370 ha — naturalne lęgowisko rzadko spotykanych gatunków ptaków wodnych i błotnych. W pobliżu Koszalina (około 3 km od miasta) po prawej stronie szosy Koszalin — Sianów, zsajduje się rezerwat glebowy „Bielica” (pow. 1,5 ha). Rezerwat stanowi rzadki przypadek bielic, składających się z osadów żwirowato-piszaczystych i ukształtowanych bez udziału wód gruntowych. Z kolei przy szosie Koszalin — Szczecin (w odległości 7 km od miasta), rozciąga się rezerwat ornitologiczny „Parnowo” (ochronie podlegają rzadkie gatunki ptaków wodnych i błotnych, między innymi: brodźce, łabędzie nieme, dziwonie, Da-taliony).Koszalin, dawne osiedle słowiańskie, do XIII w. nie odgrywał większej roli. Od 1248 r. należał do biskupów kamieńskich; prawa miejskie uzyskał w 1266 r. W okresie pd XIV do XVI w. Koszalin należał do najbogatszych miast pomorskich, prowadząc ożywiony handel poprzez port w pobliskim Unieściu. Po przeniesieniu siedziby biskupiej z Kamienia Pomorskiego, rozpoczął się intensywny proces germanizacji miasta. Rozwój Koszalina hamowały powtarzające się wojny, pożary i epidemie. Ponadto w pierwszej połowie XVIII w. nastąpiło zamulenie przesmyku łączącego jeziora Jamno z morzem, co przerwało handel (port przestał istnieć).W czasach pruskich miasto nie odgrywało większej roli, aż do utworzenia tu w 1816 r. rejencji. Budowa linii kolejowej Szczecin — Gdańsk w latach 1859—1869, przyczyniła się do ponownego ożywienia gospodarczego. .W czasie drugiej wojny światowej miasto zostało zni-« szczone w około 40%, wyzwolone dnia 4 III 1945 r. Pamięć wyzwolicieli miasta uczczono pomnikami na kwaterze wojennej cmentarza komunalnego (gdzie pochowano 249 żołnierzy radzieckich) i na placu przed Urzędem Wojewódzkim. Stoi tam rzeźba żołnierza radzieckiego trzymającego za rękę dziecko. Obecnie Koszalin jest siedzibą władz wojewódzkich, liczy około 82 tys. mieszkańców. Pełni funkcję kulturalną, naukową i gospodarczą regionu. Miasto posiada: Wyższą Szkołę Inżynierską, Koszaliński Ośrodek Naukowo-Badawczy, Wojskową Oficerską Szkołę Obrony Przeciwlotniczej oraz Instytut Ziemniaka w pobliskim Boninie — jako jedyna tego typu placówka naukowo-badawczą w Polsce. Z ważniejszych obiektów kulturalnych należy wymienić: Bałtycki Teatr Dramatyczny oraz Państwową Filharmonię im. St. Moniuszki.W 1975 r. w Koszalinie zorganizowane zostały ogólnopolskie dożynki, po których miasto zyskało na wyglądzie (wyburzono szereg bloków, poszerzono arterie komunikacyjne). Obecnie zakończono budowę tunelu podziemnego zlokalizowanego przy dworcu PKP; trwają jeszcze prace wykończeniowe.ZabytkiKatedra gotycka zbudowana w latach 1300—1333, ul. Zwycięstwa,kaplica przyklasztorna z gotyckim portalem z XIV w., ul. Mickiewicza,ośmioboozna kaplica św. Gertrudy z 1383 r., ul. P. Findera,Domek Kata z XV w. (obecnie siedziba Teatru Propozycji „Dialog”), ul. Grodzka 3,fragmenty murów obronnych średniowiecznego miasta, ul. Młyńska, ul. K. Wielkiego,kilka zabytkowych kamieniczek mieszczańskich, ul. B. Chrobrego, ul. Bogusława II,pomnik ku czci wyzwolicieli miasta, ul. A. Lampe (przed Urzędem Wojewódzkim),pomnik ku czci poległych żołnierzy Armii Radzieckiej (cmentarz komunalny),pomnik (obelisk) ufundowany przez społeczeństwo Koszalina z okazji obchodów XX-lecia wyzwolenia miasta; Plac Bojowników PPR (przed Urzędem Miej- . skim).pomnik Łączności Polonii Zagranicznej z Macierzą (przed Biblioteką Wojewódzką).Muzea— Muzeum Okręgowe, wystawa stała: Koszalin w Polsce Ludowej, ul. Armii Czerwonej 53, tel. 239-30. Wystawy czasowe w budynku przy ul. Bogusława II 15.Czynna: z wyjątkiem poniedziałków, świąt i dni po-świątecznych w godz. 10.00—16.00, we wtorki godz. 12.00—18.00, w niedziele godz. 10.00— 16.00. W piątki wstęp wolny.MIELNO -Miejscowość jest jednym z najbardziej znanych kąpielisk nadmorskich w Polsce. Obok funkcji wczasowej dużą rolę odgrywa rybołówstwo. Mielno — Unieście leży na mierzei Jamneńskiej oddzielającej Jamno od Bałtyku, na „Koszalińskim Szlaku Nadmorskim”. Położenie między dwoma akwenami wpływa na specyfikę klimatu, charakteryzującego się łagodnością oraz znacznym stężeniem aerozolu w powietrzu. Szeroka plaża na całej swej długości odznacza się czystym, jasnym piaskiem. Korzystne warunki kąpielowe sięgają na odległość do 300 m od brzegu. Na zachód od osiedla znajduje się znaczny kompleks leśny. Nad największym jeziorem województwa koszalińskiego Jamnem (2240 ha) istnieją korzystne warunki do uprawiania sportów że-glarkich (przystanie: „Tramp”, Gwardia, WSI). Ze względu na znaczny stopień zamulenia i zanieczyszczenia, jezioro Jamno nie nadaje się do kąpieli.Mielno — stara osada słowiańska. Pierwsza wzmianka z 1288 r. W XIV w. na jeziorze Jamnie w obecnym Unieściu był znacznej wielkości port, poprzez który Koszalin prowadził ożywiony handel morski. Jezioro Jamno było wówczas głębsze i miało dobre połączenie z Bałtykiem. W XVIII w. nastąpiło zamulenie przesmyku łączącego jezioro z morzem, co przerwało ożywiony handel morski. Przez wiele wieków osada Mielno należała do patrycjuszy kołobrzeskich, a w 1804 r. dostała się pod panowanie Niemca von Belova. Wyzwolone 5 III 1945 r. Od stu lat datuje się rozwój Mielna jako kąpieliska. Mielno jest ośrodkiem administracji gminnej i łącznie z Unieścietm liczy 1800 mieszkańców. W Mielnie — Unieściu znajduje się znaczna liczba zakładowych ośrodków wczasowych — ogółem baza noclegowa wynosi 10 000 miejsc. Miejscowości te stanowią również tereny wypoczynku świątecznego dla mieszkańców Koszalina. W najbliższych latach Mielno uzyska status miejscowości uzdrowiskowej.Z zabytków na uwagę zasługuje gotycki kościół z XV w.MOSTOWO-Miejscowość położona w odległości 19 km na południe od Koszalina przy trasie: Bobolice — Szczecinek, nad sztucznym jeziorem Rosnowskim, na szlaku kajakowym rzeki Radwi, w gminie Manowo. Spiętrzenia rzeki dokonano w okresie międzywojennym. Stąd też sztuczne jezioro ma obecnie wygląd naturalnego, z dobrze ukształtowanymi brzegami (liczne zatoki, półwyspy a nawet wyspa w pobliżu Rosnowa). Wokół miejscowości rozciągają się rozległe kompleksy leśne, natomiast brzegi jeziora porośnięte są pięknymi wysokimi jałowcami.W sąsiedztwie Mostowa około 3 km — znajdują się odkryte niedawno przez archeologów „kamienne kręgi-” — miejsca kultu i grzebania zmarłych z II w. naszej ery, do których prowadzi oznakowany szlak pieszy.Mostowo jest ośrodkiem wypoczynku świątecznego mieszkańców Koszalina. Znajdują się tutaj: plaża, kąpielisko, ośrodki kempingowe zakładów pracy z Koszalina. Dla turystów zmotoryzowanych — 2 parkingi po obu stronach jeziora. Na jednym z nich — wieżyczka widokowa.— PKS — przystanek; linia: Koszalin — Szczecinek, Biały Bór.Kemping WPT i pole namiotowe — punkt „it” (tel. – 825-83).Bar „Tramp”, kat. IV.Bar „Pod Brzozą”, kat. IV.Wypożyczalnia sprzętu wodnego — kemping WPT.MŚCICE-Wieś położona na falistej morenie dennej Równiny Białogardzkiej, w odległości 7 km od Koszalina przy drodze Koszalin—Kołobrzeg w gminie Będzino.Mścice leżą w strefie chronionego krajobrazu na turystycznym szlaku „Wybrzeża”.Miejscowość wymieniana w dokumentach z XIII ‚ w.jako własność kapituły kołobrzeskiej. Obecnie liczy około 850 mieszkańców i jest ośrodkiem produkcji rolniczej. We wsi pozostały resztki budownictwa ludo-wegG — ryglowego. Przy Ośrodku Hodowli Zarodowej działa sekcja konna. W roku 1979 ukończona zo- • stanie budowa kombinatu zbożowo-młynarskiego, największego tego typu obiektu na Pomorzu Zachodnim. Oprócz spichrza, młyna zbożowego — czynna będzie kaszarnia gryczana, płatkarnia owsiana i śrutowtnia.PKS — przystanek; linia Koszalin — Kołobrzeg.Zajazd „Za Lasem”, kat. II, m. 120, tel. 83-21.OSIEK DRAWSKI-Miejscowość na Pojezierzu Drawskim, położona na morenie czołowej w odległości 7 km na płd.-wsch. od Złocieńca. W sąsiedztwie znajduje się jezioro rynnowe Wąsosze (pow. 326 ha, największa głębokość 8,5 m) posiadające brzegi w większości podmokłe i zalesione. Obszar nadjeziorny i jezioro leży w strefie ciszy obowiązującej od godz. 22.00—7.00.We wsi na uwagę zasługuje stary park z ciekawym drzewostanem (aleja wysadzona platanami).Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1349 r.We wrześniu 1939 r. hitlerowcy założyli tu obóz pracydla polskich jeńców wojennych. W 1945 r. o wyzwole-nie wsi zostały stoczone ciężkie walki. Datę tę upa-miętnią głaz granitowy z tablicą pamiątkową. Miejsco-wość należy do gminy Wierzchowo. v.Z zabytków warto zobaczyć kościół ryglowy z drewnianą wieżą z XVII w. (renesansowy ołtarz).PKP — przystanek (1,2 km od wsi); linie: Złocieniec, Kalisz Pomorski.PKS — przystanek; linie: Kalisz Pomorski, Złocieniec.OSIEKI-Wieś rybacka położona na bezleśnej morenie dennej przy wschodnim brzegu jeziora Jamno w odległości 3 km od Bałtyku. Osieki Koszalińskie leżą przy trasie Koszalin — Łazy w gminie Sianów. W miejscowości znajduje się kościół gotycki z XIV w. przebudowany w wieku XIX (w wieży wmurowane ozdobne młyńskie kamienie). Na uwagę zasługuje również pałac z parkiem, w którym obecnie mieści się Ośrodek Szkoleniowy Urzędu Wojewódzkiego. Latem od 1963 r. odbywają się tutaj ogólnopolskie plenery plastyczne pod nazwą „Osieki” z udziałem gości zagranicznych..PKS — przystanek; linia: Łazy — Koszalin.Klubokawiarnia „Ruch”.Wiejski om Kultury z salą widowiskową, Klubem Rolnika i salą projekcyjną.PARSĘCKO-Wieś w odległości 8 km na zachód od Szczecinka w pobliżu trasy Szczecinek—Barwice. Położona wśród wzgórz moreny czołowej o znacznych deniwelacjach, u źródeł rzeki Parsęty. Około 2 km na płd.-wsch. znajduje się znacznej wielkości jezioro Trzesiecko (pow. 295 ha, głęb. 11,8 m).Miejscowość jest starą osadą słowiańską założoną na dnie dawnego, dziś już nie istniejącego jeziora Parse-cko. Zbudowana prawdopodobnie na pałach (około 5 tys.), w średniowieczu miała charakter obronny. Do zwiedzenia można również polecić kilka starych cha-iup ryglowych.W odległości 1,5 km w kierunku Radomyśla, znajduje się średniowieczne cmentarzysko.Obecnie wieś liczy około 900 mieszkańców — gmina Szczecinek.— PKS — przystanek; linie: Szczecinek, Barwice.PIASECZNO-Wieś letniskowa w strefie chronionego krajobrazu na Pojezierzu Drawskim, leży w odległości 15 km na wschód od największej zatoki jeziora Drawsko (zatoka Rękawicka), wśród wzgórz moreny czołowej. Malowniczo wśród lasów położone jezioro posiada doskonałe warunki do wędkarstwa, kąpieli oraz sportów wodnych. Nad zatoką Rękawicka znajduje się stanica wodna i wypożyczalnia sprzętu turystycznego.Miejscowość należy do gminy Czaplinek.We wsi zwiedzić można kościół z XVII w., zaś w pobliskim Siemczynie (3,5 km na płd.) barokowy pałac otoczony parkiem. W promieniu 10 km znajdują się pozostałości trzech grodzisk słowiańskich.— Punkt „it” w ośrodku kempingowym — czynny w sezonie..— PKS — przystanek; linie: Czaplinek, ZZłocieniec.Kemping WPT — (Siemczyno), kat. II, m. 102, tel. 24.Pole biwakowe WPT przy kempingu, m. 70.Stołówka przy kempingu, kat. IV, m. 80.
