Uprzemysłowienie kraju jest uzależnione od wzrostu pro­dukcji stali, podstawowego materiału przy produkcji środ­ków wytwórczych — maszyn i narzędzi.W Polsce Ludowej już w pierwszych latach po drugiej woj­nie światowej produkcja hutnicza w szybkim tempie zaczęła wzrastać. Mimo olbrzymich zniszczeń dokonanych przez hi­tlerowskiego okupanta, mimo wywiezienia przez hitlerow­ców około 8 tys. wagonów urządzeń i maszyn, szybko uru­chomiliśmy nasze huty. O tempie odbudowy hutnictwa naj­lepiej świadczą następujące cyfry: Jeżeli za podstawę obli­czeń weźmiemy rok 1945, którego produkcję oznaczymy licz­bą 100, to już w 1946 r. produkcja stali wynosiła 246,3, su­rówki — 318, a w 1948 r. wyprodukowaliśmy stali już 388,3, surówki — 492,6.Rok 1949, rok zakończenia Planu 3 letniego, przyniósł nam dalsze sukcesy. Plan produkcji stali surowej został wyko­nany w 113%, surówki w 102%. Plan wartościowy hutnictwo polskie, jako pierwsza gałąź przemysłu, wykonało już na 22 lipca 1949 r. Osiągnięcia te zawdzięczamy w pierwszym rzędzie zastosowaniu radzieckich metod pracy, zwłaszcza zaś opartemu na radzieckich wzorach współzawodnictwu.Plan 6 letni przewiduje na 1955 r. produkcję 4,6 miliona ton stali, 3,5 miliona ton surówki, 3,2 miliona ton wyrobów walcowanych. Poważny udział będzie tu miała Nowa Huta, której produkcja będzie się równać produkcji całego pol­skiego przedwojennego hutnictwa.Potężna ta inwestycja będzie się składała z trzech odręb­nych, jednakże ściśle ze sobą powiązanych elementów: kom­binatu, zapory i portu na Wiśle oraz miasta.1. Kombinat. Budowa kombinatu opiera się o dostawy maszyn i urządzeń ze Związku Radzieckiego w ramach hi­storycznej umowy o materiałowej pożyczce inwestycyjnej (1948 r.). W myśl tej umowy kraj Rad dostarcza dla Nowej Huty kompletne wyposażanie wraz z dokumentacją. Ponadto budowa kombinatu, zakładanie wszelkich instalacji, a nawet rozplanowanie zakładu jest prowadzone pod kierunkiem wy­bitnych fachowców radzieckich, którzy jednocześnie szkolą polski personel techniczny. Nowa Huta będzie wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt i instalacje, wprowadzone w przodujących hutach radzieckich. W celu przeszkolenia przyszłych robotników, techników i inżynierów Nowej Huty. ekipa polskich hutników wyjechała do Związku Radzieckie­go dla odbycia praktyki w tamtejszych hutach. Kombinat będzie się składał z następujących podstawowych działów: wielkie piece, stalownia i walcownia, wreszcie wydzielony dział — koksownia.Praca kosowni będzie się opierała na metodach radziec­kich, dających wysokowartościowy produkt o daleko większej kaloryczności niż dotychczas używany. Dzięki temu będzie można skrócić czas wytopów, co wpłynie na znaczne zwięk­szenie produkcji stali i wyrobów walcowanych.W ramach kombinatu powstają również zakłady pomocni­cze, jak cegielnia’, fabryka prefabrykatów, materiałów ognio­trwałych, a nawet kamieniołomy.2. Budowa zapory na Wiśle ma na celu dostarczenie wodydla kombinatu i miasta. Ponadto woda ogrzana w czasieprzetoku przez hutę zostanie wykorzystana dla stworzeniasieci cieplnej do ogrzewania budynków miasta.Drugim ważnym obiektem wiślanym będzie port śródlą­dowy położony na terenie dawnego koryta Prawisły.3. Miasto. Jest ono głównym obiektem, który będziemyzwiedzać podczas naszej wycieczki. Przy budowie wykorzy-staliśmy bogate i cenne doświadczenia urbanistów radziec-kich, wprowadzając jednocześnie narodowe elementy archi-tektury polskiej. Zadaniem budowniczych Nowej Huty byłonie tylko zapewnienie człowiekowi pracy jak najlepszychi najwygodniejszych warunków mieszkaniowych, lecz rów-nież zaspokojenie wszystkich jego potrzeb bytowych w dzie-dzinie materialnej (zaopatrzenie i usługi), i kulturalnej (teatr,kina, świetlice i kluby, tereny parkowe, sportowe itp.).Domy mieszkalne Nowej Huty to jasne, nowoczesne budyn­ki, otoczone zielenią i kwiatami, zapewniające mieszkańcom maksimum światła, słońca i powietrza. Każde mieszkanie będzie posiadało gaz, elektryczność, wodę bieżącą, łazienkę i centralne ogrzewanie. W takich domach mieszkają praco­wnicy pierwszego w Polsce miasta socjalistycznego.Jadąc z Krakowa ulicą Mogilską i dzielnicą zwaną Wie­czystą, mijamy w odległości 2 km od ostatnich zabudowań Krakowa najbliższe obiekty Nowej Huty — fabrykę tyto­niową w Czyżynach. Przestrzeń dzielącą kraniec Krakowa od Nowej Huty wypełni szeroki pas zieleni, na którym pow­stanie centralny stadion sportowy dla obu miast.Samo miasto jest budowane na skarpie wiślanej i dzięki zaporze otoczone wodami, które na przyszłym terenie par-kowo-sportowym będą tworzyły wielki staw. Zabudowana płaszczyzna jest lekko nachylona ku południowi, co wpływa na zwiększenie nasłonecznienia. Zabudowę prowadzi się pasa­mi w ten sposób, że gmachy w pasie zewnętrznym nie prze­kraczają dwóch pięter wysokości, a w pasach następnych — w miarę zbliżania się ku centrum — stają się coraz wyż­sze i dochodzą do 10-ciu kondygnacji. W ten sposób zabu­dowania zewnętrzne nie będą zabierały miastu światła anidopływu świeżego powietrza. W śródmieściu znajdą się naj­ważniejsze urzędy i instytucje, główne ośrodki życia kultu­ralnego i wielkie zakłady usługowe. Centralnym budynkiem będzie tu ratusz, następnie Dom Partii, gmach ORZZ i Miej­ski Dom Kultury. Mniejsze zakłady usługowe, spółdziel­cze sklepy spożywcze, żłobki, przedszkola, stacje sanitarne, kluby, świetlice i in. będą rozmieszczone w poszczególnych kwartałach mieszkaniowych, stanowiących w pewnym stop­niu samowystarczalne dzielnice. Każda z tych dzielnic bę­dzie liczyła około 3.000 mieszkańców. Ogółem Nowa Huta będzie miastem około stutysięcznym.Na terenie dzielnic mieszkaniowych nie będzie żadnych większych linii komunikacyjnych, ruchliwe arterie poprowa­dzone są między dzielnicami. Główna ulica biegnie ze wscho­du na zachód, łącząc środek miasta z kombinatem. Ulicą tą będzie przebiegał dalekobieżny tramwaj. Główna ta ar­teria załamuje się koło Miejskiego Domu Kultury, gdzie łą­czy się z drugą, biegnącą z południa na północ. Drogę tęzamykają z obu stron przestrzenie wodne i parki. Przyty­kają, do niej tereny „bazy zaopatrzeniowej” — zakłady prze­twórcze, magazyny itp. Baza ta ma oddzielne połączenie z Krakowem.Charakterystycznego wyrazu nabierze życie miasta dzięki temu, że olbrzymi procent mieszkańców będą stanowić pra­cownicy zatrudnieni w produkcji. Dzięki wielkiej przewa­dze ilościowej robotników Nowa Huta stanie się wielką kuź­nią idei socjalistycznej, realizowanej w .życiu codziennym przez jej mieszkańców.Bliskość Krakowa pozwoli temu wielkiemu ośrodkowi so­cjalistycznemu na włączenie dorobku kultury narodowej da­wnych wieków do życia współczesnego.Na wszystkich budowach zwraca uwagę zwiedzającego mło­dy wiek zatrudnionych. Nowa Huta bowiem w znacznej mierze jest budowana przez młodzież, która stanowi tu około 70°/o zatrudnionych. Młodzież z SP budując nowy, socjali­styczny ośrodek przemysłowy zdobywa tu jednocześnie za­wód, otrzymuje wyszkolenie fachowe, które wykorzysta przy budowie dalszych obiektów przemysłowych i osiedli miesz­kaniowych. Zwraca również uwagę zwiedzających wysoki stopień mechanizacji robót. Na budowach pracują- bowiem wielkie koparki, wywrotki i inne maszyny, które otrzymaliś­my ze Związku Radzieckiego.Tempo budowy Nowej Huty jest niesłychanie szybkie. Tu­rysta, zwiedzający to miasto po paru miesiącach po raz drugi, może zabłądzić wśród ńowowzniesionych domów, których przedtem wcale tu nie było. Zasadniczy jednak obraz dzi­siejszej Nowej Huty zastanie niezmieniony: jest to las rusz­towań, rozpiętych wokół wznoszonych murów i robotnicy pracujący na tych rusztowaniach sprawnie i szybko. Tempo budowy nowego miasta wymaga doskonalenia metod pracy, toteż ruch racjonalizatorski i socjalistyczne współzawodnictwo pracy rozwijają się tu wspaniale w oparciu o twórczy en­tuzjazm brygad młodzieżowych.To nowoczesne miasto ma również swoje zabytki, które w sąsiedztwie pełnych rozmachu budowli przyszłości nabie­rają nowego uroku.Na południowo-wschodnim krańcu miasta, wśród staro-drzewia, znajduje się kościół i klasztor Cystersów, zbudo­wane w pierwszej połowie XIII w. Ściany i sklepienia tych zabytków pokryte są wspaniałymi freskami i malowidłami pędzla Stanisława Samostrzelnika. W pobliżu znajduje się zabytkowy, drewniany kościół św. Bartłomieja z XIII w.Podczas robót na terenie portu i na przyległych obszarach dokonano ciekawych odkryć archeologicznych, świadczącychbardzo starej i wysokiej kulturze tutejszych mieszkańców w okresie przed naszą erą. Na terenie jednej tylko wsi do­konano ponad 300 znalezisk. Te przedhistoryczne osiedla ciągnęły się wzdłuż Wisły przynajmniej kilkanaście kilome­trów w kierunku wschodnim. Najciekawszym odkryciem, związanym z obecnymi pracami inwestycyjnymi, było odko­panie prastarych pieców hutniczych do wytopu żelaza sprzed 1800 lat. Żelazo topiono tu w duże bryły, które transporto­wano następnie Wisłą. Wśród innych ciekawych znalezisk należy wymienić piece do wypalania ceramiki malowanej1 garnków grafitowych.Tak więc nasze hutnictwo posiada wielowiekowe tradycje, które lud pracujący po odzyskaniu wolności narodowej, dła­wionej okresami feudalnymi i kapitalistycznymi przez wie­le setek lat, wskrzesza i rozwija w tempie imponującym w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

Comments

comments