SZCZECINEK
Miasto położone na Pojezierzu Drawskim między jeziorami Trzesiecko (pow. 295,1 ha) i Wiellmie (pow. 1830 ha), na „Szlaku Moreny Czołowej” i licznych szlakach pieszych, w strefie chronionego krajobrazu. Szczecinek jest dużym ośrodkiem żeglarstwa i turystyki. Wzdłuż wschodniego brzegu jeziora Trzesiecko znajduje się kilka przystani żeglarskich. Nad jeziorem znajdują się również dobrze utrzymany park (liczne ciekawe okazy drzew i krzewów) wraz z muszlą koncertową i boiskami sportowymi.Wczesnośredniowieczna osada słowiańska. Prawa miejskie Szczecinek otrzymał w roku 1310. Na miejscu jednego z dwu grodzisk w 1356 r. zbudowano klasztor Maroentron, natomiast w XIX w. — wieżę widokową z granitowych kamieni, tzw. Wieżę Przemysława zachowaną do dzisiaj (nad jez. Trzesiecko). Drugie grodzisko zlokalizowane było na wyspie jeziora Trzesiecko w miejscu wypływu rzeczki Niezdobnej. Po założeniu w 1310 r. na polecenie księcia Warcisława III miasta, na miejscu tym zbudowano zamek, który przez kilka wieków stanowił siedzibę starosty.Z zabytków na szczególną uwagę zasługuje:zamek z okresu średniowiecza kilkakrotnie przebudowywany (przetrwała jedynie znaczna część elewacji bocznej o ozdobnym układzie cegieł zendrówek) — obecnie dom wycieczkowy,wieża dawnego kościoła św. Mikołaja — obecnie muzeum regionalne,ratusz neogotycki z czerwonej cegły oraz dawna żydowska bożnica (obecnie kościół prawosławny) — ul. Szkolna,neogotycki kościół parafialny (koło zamku),— kościół z ciekawie ułożonych kamieni granitowych — ul. M. Buczka.Za liceum ogólnokształcącym stoi pomnik ku czci Samuela Kaulfusza, polskiego pedagoga niemieckiego pochodzenia, który za kontakty z polskimi towarzystwami naukowymi został w 1824 r. przez władze pruskie przeniesiony do Szczecinka, gdzie przyczynił się do rozkwitu prowadzonego przez siebie liceum.W okresie międzywojennym Niemcy włączyli Szczecinek w linię umocnień „Wału Pomorskiego”. Resztki zniszczonych bunkrów ciągną się łukiem od jeziora Wielimie do jeziora Trzesieeko, na północ od miasta. Największe z nich znajdują się na zalesionym wzgórzu przy szosie Szczecinek — Koszalin oraz przy szosie Szczecinek — Barwice. Jest tu nieźle zachowany ogromny bunkier odsłonięty podczas eksploatacji żwiru. Obok niego, w rowie przy szosie znajduje się wiele dużych głazów narzutowych, zwiezionych na polecenie władz niemieckich z okolicznych wsi do budowy pomnika zwycięstwa.Dla upamiętnienia walk o miasto (wyzwolone 28II 1945 r. przez kawalerzystów radzieckich) wzniesiono na cmentarzu wojskowym w płn.-wsch. części miasta pomnik symbolizujący przełamanie Wału Pomorskiego oraz. kamienny pomnik przy zbiegu ulic J. Krasickiego i Toruńskiej, otoczony łańcuchem z niemieckiego pancernika „Gneisenau”, zatopionego w Gdyni. Przy ul. Kościuszki mieści się siedziba Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii z obserwatorium zbudowanym z inicjatywy organizatora, krawca Adama Giedrysa, astro-noma-amatora.Obecnie Szczecinek liczy około 35 tys. ludności. Jest ośrodkiem rozwijającego się przemysłu, centrum han-dlowo-usługowym i turystycznym południowej części województwa koszalińskiego. Znany z produkcji płyt wiórowych, sprzętu instalacyjnego, mebli, przetwórstwa rolno-spożywczego i in.ŚWIDWIN-Miasto ‚ położone na Pojezierzu Drawskim, w dolinie rzeki Rega. Ważna stacja kolejowa na liniach: Szczecin—Koszalin oraz Świdwin—Połczyn Zdrój.Krajobraz okolic miasta urozmaicają zalesione wzgórza morenowe dochodzące do 170 m n.p.m. oraz niewielkie jeziora. Przez miejscowość przepływa rzeka Rega, atrakcyjny i łatwy szlak kajakowy. W odległości 4 km od miasta usytuowany jest ośrodek wypoczynkowy nad jeziorem Bukowiec (pow. 20,8 ha). Ośrodek dysponuje miejscami noclegowymi, restauracją, kawiarnią i wypożyczalnią sprzętu turystycznego. Bukowiec jest miejscem wypoczynku mieszkańców miasta a także licznych turystów. W odległości 9 km od Świdwina znajduje się wieś Lekowo, w której warto obejrzeć park ze starymi okazami lip, dębów i jesionów (dąb o obwodzie 8,5 m, 800-letni). W Lekowie również jest kościół ryglowy z XVIII w. z późnogotyckim ołtarzem (tryptyk z XV/XVI w.) oraz drewnianą chrzcielnicą z XVII w.Stary słowiański gród. W roku 1264 książę pomorski Barnim I oddaje gród zakonowi premonstr^tensów. Po 14 latach Świdwin przechodzi w ręce margrabiów brandenburskich, którzy na przełomie XIII i XIV w. nadają Świdwinowi prawa miejskie — prawdopodobnie miało to miejsce w roku 1296. W 1317 r. margrabia brandenburski Waldemar oddaje Świdwin i okolice w zastaw na 14 lat biskupowi kamieńskiemu. W dwa lata później miasto staje się własnością Wedegona v. Vedel.W roku 1378 Vedłowie wystawiają miastu nowy przywilej lokacyjny, w którym potwierdzają nadania dokumentu uprzedniego (zniszczonego w czasie pożaru). Na 70 lat przechodzi Świdwin we władanie Krzyżaków (1384—1454) z wyjątkiem krótkiego okresu w raku 1410, kiedy Władysław Jagiełło po bitwie pod Grunwaldem przekazuje miasto Bogusławowi VIII w uznaniu zasług wojennych. Pokój toruński przekreślił te nadanie. Podczas swego panowania Krzyżacy przebudowali w mieście potężny zamek, wzniesiony przez margrabiów askań-skich w latach 1286—’1300.W roku 1454 ziemia świdwińska zostaje sprzedana elektorowi brandenburskiemu na okres blisko 100 lat. Od roku 1540 do 1808 Świdwin znajduje się we władaniu joanitów, stanowiąc ich komturię. Rozkwit miasta przypada na XV w., istniały tu 4 cechy, 74 browary, cegielnia i własna mennica. Wojny szwedzkie oraz wielkie pożary w XVII w. zahamowały rozwój miasta na całe stulecie. Ponowny rozkwit gospodarki nastąpił po wojnach napoleońskich. Rozwija się rzemiosło, rolnictwo, sukiennictwo i handel zbożem. W drugiej połowie XIX w. czynne były fabryki mebli, browar, tartak, młyn, tkalnia jedwabiu i sukna. W Świdwinie urodził się w roku 1621 wybitny uczony niemiecki Rudolf Virchow, anatom, histolog i archeolog.Przed drugą wojną światową uruchomiono wytwórnię radioodbiorników, zakład prefabrykatów budowlanych i fabrykę obuwia. W roku 1859 przeprowadzono przez miasto magistralę kolejową Białogard—Stargard.Podczas drugiej wojny światowej Świdwin został w 30% zniszczony. Obecnie liczy 13 800 mieszkańców i jest ośrodkiem przemysłu dziewiarskiego, spożywczego i chemicznego (Zakłady Przemysłu Terenowego „Rega”, Zakłady Przemysłu Spożywczego, magazyny zbożowe, Chemiczna Spółdzielnia Pracy). W odbudowanym zamku mieści się dom kultury, biblioteka i kawiarnia. Miasto jest prężnym ośrodkiem kulturalnym. Świdwin jest między innymi gospodarzem Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. J. Śpiewaka, konkursów i przeglądów regionalnych a także organizatorem imprezy o charakterze historycznym pod nazwą „Bitwa o krowę”.Do obiektów wartych obejrzenia należą:kościół gotycki z XIV w. — trójnawowa bazylika z obejściem naw bocznych,zamek z XIII/XIV w. rozbudowany w latach 1740—54, odbudowany w latach 1964—68 (rozpoczęcie budowy zamku przypisuje się książętom połabskim),pozostałość dawnych obramowań miejskich; BramaKamienna z XIV w. (Wysoka) i fragmenty murów przy ul. Nad Regą,Pomnik Lotników — plac Lotników,Pomnik Żołnierzy WP i Armii Czerwonej — pl. J. Krasickiego,tablica pamiątkowa ku czci E. Gierczak — budynek Szkoły Podstawowej nr. 2.SILNOWO-Wieś na Pojezierzu Drawskim przy szosie i lin.it kolejowej Szczecinek — Czaplinek, w odległości 28 km od Szczecinka nad jeziorem Pile.Miejscowość leży w strefie chronionego krajobrazu, na szlaku. turystycznym „Wzniesień Moreny Czołowej” prowadzącym z Białego Boru do Drawska. Przez miejscowość przechodzi turystyczny szlak pieszy „Okolic Szczecinka” wiodący ze Szczecinka do Czaplinka.Jezioro Pile (pow. 933 ha, głęb. 54 m) jest drugim akwenem pod względem głębokości na Pojezierzu Drawskim. Należy do jezior typu oligotroficznego z reliktową fauną skorupiaków. Przepływająca przez jezioro r^eka Piława stanowi szlak kajakowy i miejsce połowów wędkarskich.Miejscowość liczy około 350 mieszkańców, jest ośrodkiem administracji gminnej. W pobliżu we wsi Dąbie — kościół z drewnianą wieżą z XVIII w. W roku 1955 w Silnowie odkryto skarb kultury łużyckiej.PKP — przystanek; linia Szczecinek — Czaplinek. PKS — przystanek; linia Szczecinek — Czaplinek.SŁAWOBORZE-Miejscowość na Pojezierni Drawskim w dolinie rzeki Pokrzywnicy na skrzyżowaniu dróg prowadzących do Kołobrzegu, Białogardu i Świdwina. Krótka (26 km) i o dużym spadku rzeka Pokrzywnica uchodzi do Parsęt}-. W okolicy znaczne kompleksy leśne oraz niewielkie jezioro Leśne. We wsi jest basen kąpielowy.Sławoborze wyzwolone zostało 4 III 1945 r.; ku czci żołnierzy Wojska Polskiego wzniesiono tu pomnik. Miejscowość jest ośrodkiem administracji gminnej; liczy około 1600 mieszkańców.Na uwagę zasługuje kościół z XIX w., obok którego rośnie jesion O’ obwodzie 400 cm.OSiR — ul. Środkowa 3, tel. 34 (wypożyczalnia sprzętu turystycznego).PKP — przystanek kolei wąskotorowej — do Koszalina.PKS — przystanek; linie: Białogard, Kołobrzeg, Świdwin.Pole biwakowe nad jeziorem Leśnym. Restauracja „Roztocze”, kat. III, m. 220, tel. 12.ŚWIESZYNO-Wieś położona na Równinie Białogardzkiej 7 km na południe od Koszalina, przy szosie Koszalin—Tychowo. W7okół miejscowości rozciągają się, atrakcyjne dla turystyki krajoznawczej lasy. Dwa km od Świeszyna w pobliskim Strzekęcinie, znajdują się dwa pałace z XI2t i XX w. i park, własność zniemczonej rodziny Kamyków (von Kameke). Na uwagę zasługuje rzeźbiony z surowego dębu strop w małym pałacu, W parku ponad 70 gatunków i odmian drzew oraz krzewów, w tym najpiękniejsze w województwie skupisko rododendronów i azalii. W Strzekęcinie znajduje się Stacja Hodowli Roślin specjalizująca się w hodowli ziemniaków.PKS — przystanek; linie: Koszalin, Białogard, Połczyn Zdrój.MKS — przystanek; linia Koszalin. Wiejski Dom Kultury z biblioteką.TYCHOWO-Wieś leżąca na morenie dennej Równiny Białogardzkiej na skrzyżowaniu dróg prowadzących do: Koszalina, Bobolic, Połczyna Zdroju i Białogardu 21 km na płd.–wsch. od Białogardu. Wokół Tychowa rozciągają się znaczne kompleksy leśne. Na szczególną uwagę zasługuje największy w Polsce głaz narzutowy „Trygław”, na którym poganie składali niegdyś ofiary. ‚Rozmiary głazu: obwód — 50 m.wysokość części nadziemnej — 3,80 m, pod ziemią — ok. 4,4 m, objętość — ok. 700 m3.We wsi znajduje się ciekawy park ze starymi drzewami, między innymi są tu cypryśniki błotne. Na dziedzińcu kościelnym rosną duże lipy i wiąz — pomniki przyrody. Z zabytków godny zwiedzenia jest kościół ryglowy zbudowany w XV wieku, w późniejszych latach przebudowany.Miejscowość leży na pieszym szlaku Koszalin—Połczyn Zdrój—Sośnica.Wieś bardzo czysta, zadbana, laureat nagród i tytułów „mistrza gospodarności”. Ośrodek gospodarki leśnej, POM, Państwowe Gospodarstwo Rolne. Tychowo jest ośrodkiem administracji gminnej, liczy około 180 mieszkańców.USTRONIE MORSKIE-Ustronie Morskie jest jedną z najpiękniejszych nadmorskich miejscowości w województwie koszalińsrcim. Leży 13 km na zachód od Kołobrzegu na pieszym „Koszalińskim Szlaku Nadmorskim” i nadmorskiej strefie chronionego krajobrazu, w odległości 0,5 km od głównej trasy drogowej i kolejowej Kołobrzeg—Koszalin.Ustronie Morskie ciągnie się na przestrzeni 3,5 km łącząc się z nowo tworzącą się miejscowością wczasową — Sianożęty. Brzeg na znacznej długości — klifowy a plaża jest niezbyt szeroka. Okolice stosunkowo słabo zalesione i mało krajobrazowo urozmaicone (płaska morena denna) są wykorzystane rolniczo. W miejscowościach tych liczna jest baza wczasowa zakładów pracy i FWP. Obecnie rozwija się również baza uzdrowiskowa przy współpracy Państwowego Przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Kołobrzeg”. Interesująca jest architektura i kompozycja przestrzenna nowo powstających zakładowych ośrodków wczasowych. Bezpośrednio nad morzem znajduje się w Ustroniu Morskim leśny Park Zdrojowy.Ustronie Morskie jest ośrodkiem administracji gminnej i liczy łącznie z Sianożętami 1400 mieszkańców.Informacja turystycznaWIERZCHOWO-Miejscowość położona w pasie moren czołowych pomiędzy jeziorem Wierzchowo a jeziorem Kaczym, przy trasie Koszalin—Szczecinek w gminie Szczecinek. Jezio-re Wierzchowo jest jednym z największych akwenów moreny dennej na Pojezierzu Drawskim (731 ha) i stosunkowo dużej głębokości (26 m). Najodpowiedniejsze warunki dla turystyki pobytowej i krajoznawczej znajdują się pomiędzy jeziorem Wierzchowo i Studnica. Teren ten charakteryzuje się znacznymi deniwelacjami, dużym zalesieniem i szerokimi, piaszczystymi plażami. W zachodniej części jeziora na dużym półwyspie znajduje się imponujących rozmiarów grodzisko, u stóp którego są również bardzo dobre warunki do biwakowania (dobra dostępność brzegowa). Jezioro Wierzchowo jest przeznaczone do kompleksowego zagospodarowania turystycznego. Na jeziorze tym bierze początek jeden z ciekawszych szlaków wodnych rzeki Gwdy, tzw „Pętla Szczecinecka”.Wierzchowo liczy 920 mieszkańców. Na uwagę zasługuje kościół z XVIII w. z dzwonnicą z XVIII w. i dzwonem z 1641 r. We wsi PGR Wierzchowo oraz gorzelnia.PKS — przystanek; linie: Koszalin, Szczecinek, Biały Bór.WIERZCHOWO ORAWSKIE-Wieś położona na Pojezierzu Drawskim w odległości 10 km na płd.-wsch. od Złocieńca.Miejscowość leży w strefie chronionego krajobrazu, w pobliżu południowego brzegu jeziora Wąsosze, (pow. 308 ha, głęb. 7 m). Przez Wierzchowo przechodzi pieszy szlak turystyczny po pozycji ryglowej Wału Pomorskiego. Okoliczne lasy stanowią tereny łowieckie.Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z wieku XVI, kiedy była własnością rodu Borków. W drugiej połowie XIX w. Wierzchowo liczyło około 1200 mieszkańców. Miejscowość w czasie drugiej wojny światowej była silnym miejscem oporu wojsk niemieckich na ostatniej linii obronnej pozycji ryglowej Wału Pomorskiego. Wydarzenia te upamiętnia głaz z tablicą ustawiony przy neogotyckim kościele. W kościele warto zobaczyć renesansowy ołtarz z XVII w.Obecnie Wierzchowo liczy około 1400 mieszkańców, jest wsią o charakterze rolniczo-przemysłowym i ośrodkiem administracji gminnej. W miejscowości cegielnia, tartak, wytwórnia oklein, mieszalnia pasz i między-kółkowa baza maszynowa.
